Powiat Tucholski, posiadający kilkusetletnie tradycje, utworzony został ponownie 1 stycznia 1999 roku na mocy ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego, trójstopniowego podziału terytorialnego państwa.

Powiat Tucholski położony jest w północnej części województwa kujawsko-pomorskiego. Zajmuje powierzchnię 1075 km² i jest zamieszkiwany przez ok. 48 tys. osób. Siedzibą powiatu i jedynym miastem na jego terenie jest Tuchola. Powiat składa się z 6 gmin: gminy miejsko - wiejskiej Tuchola oraz gmin wiejskich: Cekcyn, Gostycyn, Kęsowo, Lubiewo i Śliwice.

Pod względem geograficznym tereny te należą głównie do regionu Borów Tucholskich. Obszar charakteryzuje się znacznym zalesieniem (wskaźnik lesistości 48,8%, przy średniej dla województwa 22,73%), dużą liczba jezior i rzek oraz urozmaiconą rzeźba terenu. Potwierdzeniem wysokiej jakości środowiska przyrodniczego jest objęcie ok. 56% powierzchni różnymi formami ochrony przyrody (Parki Krajobrazowe: Tucholski, Wdecki, Krajeński, rezerwaty i pomniki przyrody). Osią hydrograficzną regionu jest rzeka Brda, która wraz z dopływami tworzy malowniczy szlak kajakowy, uznany za jeden z ciekawszych w Europie. Dużą popularnością cieszą się również malownicze jeziora, stwarzające możliwość plażowania i uprawiania sportów wodnych. Wymarzone tereny dla wędkarzy, zbieraczy runa leśnego, turystów pieszych i rowerowych Warunki środowiskowe wpłynęły na to, iż na terenie Powiatu notuje się duży udział podmiotów zajmujących się pozyskiwaniem i przetwórstwem drewna oraz produkcją mebli.

Pod względem kulturowym znaczną część Powiatu Tucholskiego zamieszkują Borowiacy. Odrębność etnograficzna mieszkańców Borów Tucholskich wiązała się w najdawniejszych czasach z faktem zamieszkiwania przez nich słabo zaludnionych obszarów śródleśnych oraz zajęciami związanymi z łowiectwem, myślistwem, rybołówstwem i bartnictwem. Z rzemiosł wcześnie rozwinęło się garncarstwo, kowalstwo i smolarstwo.

Współczesna sztuka ludowa Borów Tucholskich rozwija się bardzo intensywnie. Twórcy z Powiatu Tucholskiego wykonują rzeźby, drewniane ptaszki, plecione koszyki, pisanki. Tuchola nazywana jest „hafciarskim zagłębiem”, gdyż powstały tu aż trzy zespoły, haftujące zgodnie z zasadami szkoły tucholskiej lub borowiackiej. Aktywnie działają także zespoły folklorystyczne.